رفع مشکل تصویر ندادن کارت گرافیک به دلیل تنظیمات نادرست BIOS

یکی از مشکلاتی که بسیاری از کاربران هنگام استفاده از کارت گرافیک مجزا (Dedicated GPU) با آن روبه‌رو می‌شوند، نمایش ندادن تصویر پس از نصب کارت است. این مشکل اغلب به دلیل تنظیمات اشتباه در BIOS یا UEFI مادربرد رخ می‌دهد و معمولاً ارتباطی به خرابی سخت‌افزاری ندارد. در ادامه علت‌های اصلی این مشکل و راه‌حل‌های قطعی را بررسی می‌کنیم.

1. غیرفعال بودن PCIe به عنوان خروجی اصلی گرافیک

برخی مادربردها به‌طور پیش‌فرض از گرافیک داخلی پردازنده استفاده می‌کنند. در چنین حالتی اگر کارت گرافیک جدیدی نصب کنید، سیستم همچنان تصویر را از گرافیک مجتمع نمایش می‌دهد. این موضوع حتی در کارت‌هایی مثل کارت گرافیک XFX RX 590 استوک یا مدل‌های رده‌بالا رخ می‌دهد.

راه‌حل:

  • سیستم را روشن کرده و کلیدهای DEL، F2، F12 یا ESC را بزنید تا وارد BIOS شوید.
  • به بخش Advanced Settings یا Chipset Configuration بروید.
  • گزینه Primary Display Adapter را روی PCIe/PEG قرار دهید.
  • تغییرات را ذخیره کنید و سیستم را ری‌استارت کنید.

کارت گرافیک با تمرکز روی اسلات PCIe و مدارهای مادربرد

2. تأثیر Secure Boot بر شناسایی کارت گرافیک

Secure Boot قابلیتی امنیتی در UEFI BIOS است که مانع بارگذاری درایورهای ناشناس می‌شود. اما در برخی مواقع همین ویژگی مانع شناسایی کارت گرافیک می‌گردد. حتی کارت‌های مدرن مانند ASUS Dual RTX 3070 O8G نیز ممکن است در این شرایط تصویر ندهند.

راه‌حل:

  • وارد BIOS شوید.
  • به بخش Boot Configuration بروید.
  • گزینه Secure Boot را روی Disabled بگذارید.
  • سیستم را ذخیره کرده و ری‌استارت کنید.

3. تنظیمات CSM و تأثیر آن روی کارت گرافیک

CSM (Compatibility Support Module) زمانی اهمیت دارد که سیستم‌عامل در حالت Legacy نصب شده یا کارت گرافیک با UEFI سازگار نباشد. غیرفعال بودن CSM می‌تواند مانع نمایش تصویر شود. این مشکل در کارت‌های قدیمی یا هنگام نصب ویندوز Legacy رایج است.

استفاده از کارت گرافیک قدیمی

برخی مدل‌های قدیمی‌تر مثل سری GTX 500 یا AMD HD در صورت غیرفعال بودن CSM تصویر نمی‌دهند. حتی در کارت‌های میان‌رده مثل RX 590 روی مادربردهای قدیمی نیز این مشکل گزارش شده است.

  • به بخش Boot Settings بروید.
  • گزینه CSM را فعال (Enabled) کنید.
  • تغییرات را ذخیره کنید و ری‌استارت کنید.

نصب ویندوز در حالت Legacy

اگر ویندوز در حالت Legacy نصب شده باشد، غیرفعال بودن CSM باعث می‌شود سیستم بوت نشود. برای رفع مشکل:

  • گزینه CSM را در BIOS فعال کنید.
  • در صورت تمایل به استفاده از UEFI باید ویندوز را دوباره نصب کنید.

4. به‌روزرسانی BIOS برای پشتیبانی از کارت‌های جدید

گاهی نسخه قدیمی BIOS نمی‌تواند کارت‌های جدید را شناسایی کند. به‌عنوان مثال، کارت‌هایی مثل MSI RTX 3090 Gaming X Trio در مادربردهایی با BIOS قدیمی ممکن است تصویر ندهند.

راه‌حل:

  • به وب‌سایت رسمی سازنده مادربرد مراجعه کنید.
  • آخرین نسخه BIOS را دانلود و روی فلش USB بریزید.
  • از طریق بخش BIOS Update اقدام به به‌روزرسانی کنید.
  • سیستم را ری‌استارت کرده و دوباره کارت را تست کنید.

⚠ هشدار: در زمان آپدیت BIOS از قطع برق جلوگیری کنید تا مادربرد آسیب نبیند.

5. بررسی Fast Boot و تأثیر آن بر کارت گرافیک

Fast Boot زمان بوت سیستم را کاهش می‌دهد اما ممکن است باعث شود سخت‌افزارهای جدید مثل GTX 1660 Super به‌درستی شناسایی نشوند.

راه‌حل:

  • وارد BIOS شوید.
  • به بخش Boot Options بروید.
  • گزینه Fast Boot را روی Disabled بگذارید.
  • سیستم را ری‌استارت کنید.

نتیجه‌گیری

در اغلب مواقع، تصویر ندادن کارت گرافیک به دلیل تنظیمات اشتباه BIOS رخ می‌دهد. با بررسی مواردی مانند PCIe، Secure Boot، CSM، به‌روزرسانی BIOS و Fast Boot می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. اگر مشکل همچنان باقی بود، کارت گرافیک را روی یک سیستم دیگر تست کرده یا سلامت اسلات PCIe مادربرد را بررسی کنید.

سوالات متداول (FAQ)

چرا کارت گرافیک جدید نصب کرده‌ام اما تصویر نمی‌گیرم؟

معمولاً به دلیل تنظیم نادرست Primary Display Adapter یا فعال بودن Secure Boot این مشکل رخ می‌دهد.

آیا کارت‌های استوک هم ممکن است تصویر ندهند؟

بله، در صورت تنظیم نادرست BIOS حتی کارت‌های استوک هم ممکن است تصویر ندهند. اما اگر سالم باشند عملکردی مشابه کارت نو دارند.

اگر بعد از فعال‌سازی CSM هنوز تصویر ندارم چه کنم؟

احتمال دارد ویندوز در حالت ناسازگار نصب شده باشد یا کارت گرافیک دچار مشکل سخت‌افزاری باشد. در این صورت تست روی سیستم دیگر توصیه می‌شود.

چطور مطمئن شوم مشکل از کارت است یا مادربرد؟

کارت را روی یک سیستم دیگر امتحان کنید. اگر باز هم تصویر نداد، کارت مشکل دارد؛ در غیر این صورت مادربرد یا تنظیمات BIOS مشکل‌ساز هستند.

آیا آپدیت BIOS همیشه ضروری است؟

خیر. تنها زمانی لازم است BIOS را آپدیت کنید که کارت گرافیک جدید شناسایی نشود یا نسخه فعلی مشکلات شناخته‌شده داشته باشد.

آیا تغییر تنظیمات BIOS روی عملکرد بازی‌ها هم تأثیر دارد؟

بله، انتخاب درست PCIe و تنظیمات UEFI می‌تواند باعث بهبود پایداری و جلوگیری از باگ‌های گرافیکی شود.